بلوغ زودرس چیست؟ علایم، دلایل، تشخیص و درمان

بلوغ زودرس چیست؟

بلوغ زودرس زمانی است که بدن کودک خیلی زود به بدن بزرگسالان (بلوغ) تبدیل می شود. وقتی بلوغ قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران شروع شود، بلوغ زودرس محسوب می شود.

بلوغ شامل رشد سریع استخوان ها و ماهیچه ها، تغییر در شکل و اندازه بدن و توسعه توانایی بدن برای تولید مثل است.

علت بلوغ زودرس را اغلب نمی توان یافت. به ندرت، شرایط خاصی مانند عفونت ها، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری های مغزی یا صدمات ممکن است باعث بلوغ زودرس شود. درمان بلوغ زودرس معمولاً شامل دارو برای به تاخیر انداختن رشد بیشتر است.

علائم بلوغ زودرس

علائم و نشانه های بلوغ زودرس شامل ایجاد موارد زیر قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران است:

• رشد سینه و اولین پریود در دختران
• بزرگ شدن بیضه و آلت تناسلی، موهای صورت و کلفت شدن صدا در پسران
• موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
• رشد سریع
• آکنه
• بوی بدن بزرگسالان

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر کودک شما هر یک از علائم یا نشانه های بلوغ زودرس را دارد، با پزشک کودک خود قرار ملاقات بگذارید تا ارزیابی شود.

علل بلوغ زودرس

برای درک اینکه چه چیزی باعث بلوغ زودرس در برخی از کودکان می شود، دانستن اینکه چه چیزی باعث شروع بلوغ می شود مفید است. مغز این فرآیند را با تولید هورمونی به نام هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) شروع می کند.

هنگامی که این هورمون به غده هیپوفیز می رسد – یک غده کوچک لوبیایی شکل در پایه مغز شما – منجر به تولید هورمون های بیشتری در تخمدان ها برای زنان (استروژن) و بیضه ها برای مردان (تستوسترون) می شود.

استروژن در رشد و توسعه خصوصیات جنسی زنانه نقش دارد. تستوسترون مسئول رشد و توسعه خصوصیات جنسی مردانه است.

اینکه چرا این روند در برخی از کودکان زود شروع می شود بستگی به این دارد که آیا بلوغ زودرس مرکزی دارند یا بلوغ زودرس محیطی.

بلوغ زودرس مرکزی

علت این نوع بلوغ زودرس اغلب قابل شناسایی نیست. در بلوغ زودرس مرکزی، فرآیند بلوغ خیلی زود شروع می شود. الگو و زمان بندی مراحل در فرآیند غیر طبیعی است. برای اکثر کودکان مبتلا به این بیماری، هیچ مشکل پزشکی زمینه ای و هیچ دلیل قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد.

در موارد نادر، بلوغ زودرس مرکزی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• تومور در مغز یا نخاع (سیستم عصبی مرکزی)
• نقص در مغز که در بدو تولد وجود دارد، مانند تجمع بیش از حد مایعات (هیدروسفالوس) یا تومور غیر سرطانی (هامارتوما)
• تابش و تشعشعات به مغز یا نخاع
• آسیب به مغز یا نخاع
• سندرم مک‌کون آلبرایت – یک بیماری ژنتیکی نادر که بر استخوان‌ها و رنگ پوست تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات هورمونی می‌شود.
• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال – گروهی از اختلالات ژنتیکی شامل تولید غیر طبیعی هورمون توسط غدد فوق کلیوی
• کم کاری تیروئید – وضعیتی که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند.

بلوغ زودرس محیطی

استروژن یا تستوسترون در بدن کودک شما باعث این نوع بلوغ زودرس می شود.

بلوغ زودرس محیطی که کمتر رایج است، بدون دخالت هورمون در مغز شما (GnRH) رخ می دهد که به طور معمول شروع بلوغ را آغاز می کند. در عوض، علت ترشح استروژن یا تستوسترون در بدن به دلیل مشکلات مربوط به تخمدان ها، بیضه ها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز است.

در دختران و پسران، موارد زیر ممکن است منجر به بلوغ زودرس محیطی شود:

• تومور در غدد فوق کلیوی یا در غده هیپوفیز که استروژن یا تستوسترون آزاد می کند.
• سندرم مک‌کون آلبرایت، یک اختلال ژنتیکی نادر است که بر رنگ پوست و استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات هورمونی می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض منابع خارجی استروژن یا تستوسترون، مانند کرم ها یا پمادها

در دختران، بلوغ زودرس محیطی نیز ممکن است ناشی از :

• کیست های تخمدان
• تومورهای تخمدان

در پسران، بلوغ زودرس محیطی نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• تومور در سلول های سازنده اسپرم (سلول های زاینده) یا در سلول های سازنده تستوسترون (سلول های لیدیگ).
• یک اختلال نادر به نام زودرس جنسی خانوادگی مستقل از گنادوتروپین، که به دلیل نقص در یک ژن ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به تولید اولیه تستوسترون در پسران، معمولاً بین سنین ۱ تا ۴ سال شود.

عوامل خطر

عواملی که خطر بلوغ زودرس کودک را افزایش می دهند عبارتند از:

• دختر بودن. احتمال بلوغ زودرس در دختران بسیار بیشتر است.
• آفریقایی-آمریکایی بودن. به نظر می رسد بلوغ زودرس بیشتر از سایر نژادها بر آفریقایی-آمریکایی ها تأثیر می گذارد.
• چاق بودن. کودکانی که به طور قابل توجهی اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر بلوغ زودرس هستند.
• قرار گرفتن در معرض هورمون های جنسی. تماس با کرم یا پماد استروژن یا تستوسترون، یا سایر مواد حاوی این هورمون ها (مانند داروهای بزرگسالان یا مکمل های غذایی)، می تواند خطر بلوغ زودرس را در کودک شما افزایش دهد.
• داشتن سایر شرایط پزشکی بلوغ زودرس. ممکن است عارضه‌ای از سندرم مک‌کون آلبرایت یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال باشد – شرایطی که شامل تولید غیرطبیعی هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌شود. در موارد نادر، بلوغ زودرس نیز ممکن است با کم کاری تیروئید همراه باشد.
• دریافت پرتودرمانی از سیستم عصبی مرکزی. پرتودرمانی برای تومورها، لوسمی یا سایر شرایط می تواند خطر بلوغ زودرس را افزایش دهد.

عوارض بلوغ زودرس

عوارض احتمالی بلوغ زودرس عبارتند از:

• قد کوتاه. کودکان مبتلا به بلوغ زودرس ممکن است در ابتدا به سرعت رشد کنند و در مقایسه با همسالان خود قد بلندی داشته باشند. اما، از آنجایی که استخوان‌های آن‌ها سریع‌تر از حد معمول بالغ می‌شوند، رشد آنها اغلب زودتر از حد معمول متوقف می‌شود. این می تواند باعث شود که آنها در بزرگسالی کوتاهتر از حد متوسط ​​باشند. درمان زودهنگام بلوغ زودرس، به ویژه زمانی که در کودکان بسیار کم سن اتفاق می افتد، می تواند به رشد قد آنها نسبت به موردهای بدون درمان کمک کند.
• مشکلات اجتماعی و عاطفی. دختران و پسرانی که مدت‌ها قبل از همسالان خود به بلوغ می‌رسند، ممکن است نسبت به تغییراتی که در بدنشان رخ می‌دهد به شدت خودآگاه باشند. این ممکن است بر عزت نفس تأثیر بگذارد و خطر افسردگی یا سوء مصرف مواد را افزایش دهد.

جلوگیری

برخی از عوامل خطر بلوغ زودرس، مانند جنسیت و نژاد، قابل اجتناب نیستند. اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش شانس بلوغ زودرس کودکتان انجام دهید، از جمله:

• دور نگه داشتن کودک از منابع خارجی استروژن و تستوسترون – مانند داروهای تجویزی برای بزرگسالان در خانه یا مکمل های غذایی حاوی استروژن یا تستوسترون
• تشویق فرزندتان به حفظ وزن مناسب

تشخیص بلوغ زودرس

برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک موارد زیر را انجام می دهد:

• سابقه پزشکی کودک و خانواده شما را مرور می کند.
• یک معاینه فیزیکی انجام می دهد.
• برای اندازه گیری سطح هورمون، آزمایش خون تجویز می کند.

اشعه ایکس از دست و مچ دست کودک شما نیز برای تشخیص بلوغ زودرس مهم است. این اشعه ایکس می تواند به پزشک کمک کند تا سن استخوانی کودک شما را تعیین کند، که نشان می دهد استخوان ها خیلی سریع رشد می کنند یا خیر.

تعیین نوع

پزشک کودک شما همچنین باید بفهمد که کودک شما چه نوع بلوغ زودرس دارد. برای انجام این کار، او آزمایشی به نام آزمایش تحریک هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) انجام می دهد.

در این آزمایش، پزشک یک نمونه خون می گیرد و سپس به کودک شما واکسن حاوی هورمون GnRH می دهد. سپس نمونه های خون بیشتری در یک دوره زمانی مشخص گرفته می شود تا بررسی شود که هورمون ها در بدن فرزند شما چگونه واکنش نشان می دهند. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، هورمون GnRH باعث افزایش سطح هورمون های دیگر می شود. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی، سایر سطوح هورمونی ثابت می ماند.

آزمایشات اضافی برای بلوغ زودرس مرکزی

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). MRI مغز معمولاً برای کودکانی که دارای بلوغ زودرس مرکزی هستند انجام می شود تا مشخص شود که آیا هر گونه ناهنجاری مغزی باعث شروع زودرس بلوغ می شود یا خیر.
• آزمایش تیروئید. پزشک همچنین ممکن است تیروئید کودک شما را آزمایش کند. اگر علائمی از عملکرد کند تیروئید (کم کاری تیروئید) مانند خستگی، کندی، افزایش حساسیت به سرما، یبوست، کاهش عملکرد در مدرسه یا پوست رنگ پریده و خشکیده داشته باشد.

آزمایشات اضافی برای بلوغ زودرس محیطی

آزمایش‌های دیگری نیز برای کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی برای یافتن علت وضعیت آنها ضروری است. برای مثال، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون اضافی را برای بررسی سایر سطوح هورمونی انجام دهد یا در دختران، ممکن است یک سونوگرافی برای بررسی کیست یا تومور تخمدان انجام دهد.

درمان بلوغ زودرس

هدف اولیه درمان این است که کودک شما را قادر سازد تا به قد طبیعی بالغ شود.

درمان بلوغ زودرس به علت آن بستگی دارد. با این حال، در برخی موارد، هیچ دلیل قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد. در این مورد، ممکن است فرزند شما بسته به سن او و سرعت پیشرفت بلوغ نیازی به درمان نداشته باشد. پزشک کودک شما ممکن است بخواهد کودک شما را برای چند ماه تحت نظر داشته باشد تا ببیند چگونه رشد می کند.

درمان بلوغ زودرس مرکزی

اکثر کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، که در آن هیچ بیماری زمینه ای وجود ندارد، می توانند به طور موثر با دارو درمان شوند. این درمان که درمان آنالوگ GnRH نامیده می شود، معمولاً شامل تزریق ماهانه دارو است که توسعه بیشتر را به تاخیر می اندازد. برخی از فرمول های جدیدتر را می توان در فواصل طولانی تری داد.

کودک تا زمانی که به سن طبیعی بلوغ برسد به دریافت این دارو ادامه می دهد. به طور متوسط، ۱۶ ماه پس از قطع دارو، روند بلوغ دوباره شروع می شود.

یکی دیگر از گزینه های درمانی برای بلوغ زودرس مرکزی، کاشت هیسترلین است که تا یک سال طول می کشد. این درمان برای بلوغ زودرس مرکزی بدون درد و ناراحتی ناشی از تزریق منظم موثر است، اما نیاز به یک روش جراحی جزئی دارد. ایمپلنت از طریق یک برش در ناحیه داخلی بازو زیر پوست کودک شما قرار می گیرد. پس از یک سال، ایمپلنت برداشته می شود و در صورت لزوم با یک ایمپلنت جدید جایگزین می شود.

درمان بیماری زمینه ای

اگر شرایط پزشکی دیگری باعث بلوغ زودرس کودک شما شده است، درمان آن بیماری برای جلوگیری از پیشرفت بلوغ ضروری است. به عنوان مثال، اگر کودکی توموری داشته باشد که هورمون تولید می کند و باعث بلوغ زودرس می شود، بلوغ معمولاً با برداشتن تومور با جراحی متوقف می شود.

مقابله و حمایت

کودکانی که زود بلوغ را شروع می کنند ممکن است احساس متفاوتی نسبت به همسالان خود داشته باشند. اگرچه مطالعات کمی در مورد اثرات عاطفی بلوغ زودرس انجام شده است، اما ممکن است احساس متفاوت بودن باعث ایجاد مشکلات اجتماعی و عاطفی، از جمله آزمایشات جنسی اولیه شود. به عنوان والدین، ممکن است در برخورد با رشد اولیه فرزندتان نیز مشکل داشته باشید.

اگر شما، فرزندتان یا سایر اعضای خانواده تان با مشکل مواجه هستید، به دنبال مشاوره باشید. مشاوره روانشناختی می تواند به خانواده شما کمک کند تا احساسات، مسائل و چالش هایی را که با بلوغ زودرس همراه است، بهتر درک کنند و با آنها برخورد کنند. اگر سؤالی دارید یا می خواهید راهنمایی هایی در مورد چگونگی پیدا کردن یک مشاور واجد شرایط داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید.

آماده شدن برای قرار ملاقات شما

احتمالاً با مراجعه به پزشک اطفال یا پزشک خانواده فرزندتان شروع کنید. یا ممکن است بلافاصله به یک دکتر متخصص در درمان بیماری های مرتبط با هورمون در کودکان (متخصص غدد کودکان) ارجاع داده شوید.

در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید و بدانید که از پزشک فرزندتان چه انتظاری دارید.

آنچه شما می توانید انجام دهید

• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. هنگامی که قرار ملاقات می گذارید، از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید، مثلاً رژیم غذایی فرزندتان را محدود کنید.
• علائم کودک خود را بنویسید، از جمله علائمی که ممکن است به دلیل تعیین وقت ملاقات نامرتبط به نظر برسد.
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را یادداشت کنید.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که فرزندتان مصرف می‌کند یا دیگران در خانه مصرف می‌کنند، تهیه کنید – زیرا ممکن است فرزندتان به آنها دسترسی داشته باشد.
• فهرستی از قد اعضای خانواده تهیه کنید، به خصوص اگر هر یک از آنها در بزرگسالی کوتاه باشند.
• سابقه پزشکی خانوادگی خود را یادداشت کنید و توجه داشته باشید که آیا یکی از اعضای خانواده بلوغ زودرس یا مشکلات غدد درون ریز داشته است.
• اگر به پزشک جدیدی مراجعه می کنید که به پرونده پزشکی فرزندتان دسترسی ندارد، یک کپی از پرونده منحنی رشد کودک خود همراه داشته باشید.
• سوالاتی را بنویسید تا از پزشک فرزندتان بپرسید.

سوالاتی را برای پزشک فرزندتان فهرست کنید تا به بهترین نحو از زمان با هم بودن خود استفاده کنید. برای بلوغ زودرس، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:

• چه چیزی احتمالاً باعث علائم یا وضعیت کودک من می شود؟
• آیا دلایل احتمالی دیگری برای علائم یا وضعیت فرزندم وجود دارد؟
• فرزند من به چه آزمایشاتی نیاز دارد؟
• آیا این وضعیت احتمالا موقتی است یا مزمن؟
• بهترین درمان چیست؟
• چه زمانی درمان باید شروع شود و چه مدت طول می کشد؟
• جایگزین های رویکرد اولیه ای که پیشنهاد می کنید چیست؟
• فرزند من شرایط سلامت دیگری دارد. چگونه می توانیم آنها را با هم مدیریت کنیم؟
• آیا محدودیت هایی وجود دارد که فرزندم باید رعایت کند؟
• آیا فرزندم باید به متخصص مراجعه کند؟
• آیا جایگزین عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
• آیا بروشور یا کاتالوگ دیگری وجود دارد که بتوانم به خانه ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

از پرسیدن هر سوال دیگری که دارید دریغ نکنید.

از پزشک خود چه انتظاری دارید؟

پزشک شما احتمالاً تعدادی سؤال در مورد موارد زیر از شما می پرسد:

• سابقه پزشکی خانوادگی شما، به ویژه قد اعضای خانواده و هرگونه سابقه اختلالات غدد درون ریز یا تومورها
• سابقه سنی که در آن بلوغ برای خواهر و برادر و والدین شروع شد
• ترکیب نژادی خانواده

بر گرفته از وبسایت:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/precocious-puberty/diagnosis-treatment/drc-20351817