آزمایش خون کلسیم برای اندازه گیری میزان کلسیم موجود در خون استفاده می شود.
دو نوع آزمایش خون کلسیم وجود دارد:
- آزمایش خون کلسیم
- آزمایش خون کلسیم یونیزه شده
بخش زیادی از کلسیم بدن تقریباً به پروتئین هایی مانند آلبومین متصل است. آزمایش خون کلسیم ، کل غلظت کلسیم خون اعم از متصل و غیر متصل را اندازه گیری می کند. با یک آزمایش خون کلسیم یونیزه شده ، تنها کلسیم موجود در خون شما که به پروتئین ها متصل هست، اندازه گیری می شود.
هر دو آزمایش به یک روش انجام می شوند، اما یک آزمایش خون کلسیم کامل بیشتر رایج است.
درمورد آنچه که باید از یک آزمایش خون کلسیم انتظار داشته باشید، بیشتر بدانید.
هدف از آزمایش خون کلسیم
کلسیم یک ماده معدنی بسیار مهم است که برای استخوان ها و دندان های قوی و سالم لازم است. کلسیم همچنین در عملکرد صحیح قلب، عضلات و اعصاب نقش دارد. بنابراین منطقی است که چرا آزمایش خون کلسیم می تواند یک آزمایش مهم باشد.
پزشک شما آزمایش خون کلسیم را به عنوان بخشی از معاینه پزشکی منظم شما تجویز خواهد کرد. در صورت بروز علائم مرتبط با سطح کلسیم بالا یا پایین، ممکن است آزمایش خون کلسیم نیز انجام شود.
برخی از علائم سطح بالای کلسیم عبارتند از:
- حالت تهوع و یا استفراغ
- ادرار بیشتر از حد طبیعی
- یبوست
- بی اشتهایی
- خستگی
- افزایش تشنگی
برخی از علائم سطح کلسیم پایین عبارتند از:
- گرفتگی عضلات و معده
- مورمور در انگشتان، پاها و لب ها
- ضربان قلب نامنظم
به نظر می رسد برخی از شرایط پزشکی بر سطح کلسیم خون تأثیر می گذارد، بنابراین اگر شما هر یک از آنها (یا به برخی از آنها) مشکوک هستید، پزشک شما ممکن است دستور آزمایش خون کلسیم را برای تشخیص یا نظارت بر این بیماری صادر کند:
- بیماری کلیه: افراد مبتلا به بیماری کلیوی معمولاً میزان کلسیم پایین دارند.
- اختلال پاراتیروئید
- بیماری تیرویید
- سنگ کلیه
- سوء جذب: (عدم توانایی بدن شما در جذب صحیح ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن از غذایی که می خورید)
- سرطان: (سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان سر و گردن، میلومای متعدد و سرطان کلیه)
- سوء تغذیه: زمانی که شما به اندازه کافی غذا نمی خورید و یا غذای مناسب نمی خورید که مواد مغذی مورد نیاز بدن شما را تأمین کند. هنگامی که دچار سوء تغذیه می شوید، احتمالاً میزان کلسیم شما بسیار پایین خواهد بود.
اگر قبلاً به دلیل دارا بودن سطح غیر طبیعی کلسیم تحت درمان قرار گرفته اید، پزشک ممکن است این آزمایش را برای نظارت بر اثر بخشی برنامه درمانی شما انجام دهد.
سایر آزمایش های همراه آزمایش خون کلسیم
بارها و بارها، آزمایش خون کلسیم کامل به همراه سایر آزمایشات در یک صفحه اصلی متابولیک (آزمایش اندازه گیری مواد معدنی و مواد مهم در بدن) انجام می شود.
برخی از آزمایشات در یک صفحه اصلی متابولیک عبارتند از: آزمایش گلوکز، آزمایش کراتینین و آزمایش سدیم.
برای تجزیه و تحلیل عمیق تر از وضعیت پزشکی، پزشک ممکن است آزمایش کلسیم کل را بهمراه آزمایشات در یک صفحه جامع متابولیک سفارش دهد.
آزمایش کلسیم یونیزه گران تر و فنی تر است، که به طور کلی انجام آنها دشوارتر می شود. با این وجود در برخی موارد، پزشک ممکن است به جای انجام آزمایش کلسیم کامل ، آزمایش کلسیم یونیزه شده را سفارش دهد:
- سطح آلبومین غیرطبیعی دارید
- شما به شدت بیمار هستید و یا قصد جراحی بزرگی را دارید
- شما در حال انتقال خون هستید
- مقدار زیادی مایعIV دریافت می کنید
- شما مبتلا به بیماری مزمن کلیه در آخرین مرحله هستید
خطرات و موارد منع
آزمایش خون کلسیم، مانند اکثر آزمایش خون دیگر هیچگونه منع یا خطرات جدی ندارد.
قبل از آزمایش خون کلسیم
پزشک در مورد تاریخچه پزشکی از شما سؤال خواهد کرد. او همچنین به احتمال زیاد سوالی در مورد تاریخچه پزشکی خانواده شما خواهد پرسید. اگر سابقه خانوادگی بیماری کلیوی و تیروئید را دارید ، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین بهتر است در مورد تمام داروها، مکمل ها و یا گیاهانی که ممکن است مصرف کنید به پزشک خود بگویید. شما باید به پزشک خود اطلاع دهید که باردار هستید (یا ممکن است باردار باشید) زیرا این امر ممکن است بر میزان کلسیم و بنابراین نتایج شما تأثیر بگذارد.
زمان سنجی
آزمایش خون کلسیم یک آزمایش خون ساده است و فقط حدود یک یا دو دقیقه طول خواهد کشید.
محل
این آزمایش در بیمارستان انجام می شود. می تواند در آزمایشگاه بیمارستان یا در مطب پزشک شما باشد.
چه چیزی بپوشیم
شما می توانید لباس مورد نظر خود را برای این تست ها بپوشید. اگرچه توصیه می شود لباس های بدون آستین یا آستین کوتاه بپوشید، یا حداقل لباس هایی با آستین که به راحتی چرخانده می شود. این امر باعث می شود دسترسی خون به آسانی انجام شود ، زیرا خون از بازوی شما خارج می شود.
غذا و نوشیدنی
محدودیت غذایی برای این آزمایش وجود ندارد؛ اما اگر پزشک دستور آزمایش آن را داده است، ممکن است به شما دستور دهد تا قبل از چند ساعت چیزی نخورید و بنوشید.
چه چیزی بیاورم
بعد از انجام این آزمایش قادر خواهید بود خودتان رانندگی کنید، بنابراین نیازی نیست از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهید شما را همراهی کنند.
در طول آزمایش
کشیدن خون توسط پزشک، پرستار یا دانشمند آزمایشگاه انجام می شود. یک سوزن به بازوی شما تزریق می شود و خون از آن بیرون می آید. خون کشیده شده به لوله آزمایش یا ویال مناسب منتقل می شود.
ممکن است هنگام وارد کردن سوزن کمی سوزش احساس شود و در حالی که از آن برای کشیدن خون استفاده می شود، اما این طبیعی است. اگر رگهای شما به سختی دیده شود، ممکن است تورنیکت برای چند ثانیه به بازوی شما گره خورده باشد. این کار باعث می شود رگهای شما برجسته تر و راحت تر دیده شوند.
کل این روند فقط یک یا دو دقیقه طول خواهد کشید. اگر در طی این روند درد جدی احساس کردید، باید فوراً به پزشک، پرستار یا هر کسی که خون می گیرد بگویید.
بعد از آزمایش خون کلسیم
هنگامی که خون شما گرفته شد، شما می توانید آنجا را ترک کنید. اگر احساس کمی سرگیجه یا ضعف دارید، باید چند دقیقه بنشینید.
مدیریت اثرات جانبی
آزمایش خون به طور کلی بی خطر است و معدود عوارض جانبی که ممکن است رخ دهد معمولاً طی چند ساعت یا در بدترین حالت، یک یا دو روز از بین می رود.
عوارض جانبی رایج عبارتند از:
- کبودی یا تورم رگی که در آن سوزن وارد شده است .
- تب یا لرز خفیف
اگرچه نادر است، ممکن است عوارض جدی ایجاد شود و در صورت وجود باید به پزشک اطلاع دهید. این ها شامل:
- عفونت
- توده خون در زیر پوست (هماتوما نیز خوانده می شود و معمولاً در اثر رگ خونی که زخمی شده است) ایجاد می شود.
- خونریزی جدی / بیش از حد در محل تزریق
اگر شک دارید که ممکن است هر یک از این اثرات را تجربه کرده باشید، حتما با پزشک یا متخصص مراقبت های بهداشتی که آزمایش را انجام داده است تماس بگیرید.
تفسیر نتایج آزمایش خون کلسیم
پزشک معالج شما و یا پزشکی که در آزمایشگاه خواهد بود به شما بگوید چه مدت زمان برای مشخص شدن نتایج لازم است. میزان کلسیم طبیعی بین ۸.۵ تا ۱۰.۲ (میلی گرم در دسی لیتر) است.
باید بدانید که داروهای خاصی وجود دارد که می توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. با این وجود، احتمالاً پزشك به شما دستور داده است كه در صورت لزوم جلوی مصرف آنها را بگیرید. برخی از این داروها عبارتند از:
- دیورتیک های تیازید
- لیتیوم
- تاموکسیفن
- نمک های کلسیم
- تیروکسین
- مکمل های ویتامین D
یکی دیگر از عواملی که می تواند نتایج آزمایش شما را تحت تأثیر قرار دهد شامل بی حرکت یا خوابیدن در بستر برای مدت طولانی است. علاوه بر این، نوشیدن مقادیر زیادی شیر از قبل می تواند نتایج را تغییر دهد.
پیگیری نتایج آزمایش خون کلسیم
بالا بودن کلسیم کل طبیعی (هماتوما) می تواند نشان دهنده وجود هر یک از شرایط زیر باشد.
- هایپرپاراتیروئیدیسم: با هایپرپاراتیروئیدیسم ، یکی از چهار غده پاراتیروئید بیش از حد هورمون پاراتیروئید تولید می کند. اگر پزشک به این موضوع مشکوک باشد، وی دستور تکرار آزمایش کل و یک آزمایش خون دیگر را می دهد تا میزان هورمون پاراتیروئید شما را بررسی کند. اگر آزمایش های بیشتر سطح بالایی را نشان دهند، احتمالاً تشخیص هایپرپاراتیروئیدیسم انجام می شود.
- بیماری پاژه: بیماری پاژه نوعی اختلال است که استخوانهای شما بزرگ و ضعیف می شوند. اگر پزشک شما بعد از در نظر گرفتن نتایج آزمایش کلسیم و علائم شما به این موضوع شک کند، قبل از تشخیص، دستور آزمایش اشعه ایکس و اسکن استخوان را به همراه آزمایش خون برای اندازه گیری قلیای فسفات سرم می دهد.
- سرطان: سرطان ریه، سرطان پستان و برخی سرطانهای خون می تواند باعث هایپرکلسمی شود. اگر پزشک شما مشکوک باشد که مبتلا به سرطان هستید، او آزمایش های مناسب – آزمایش خون اضافی و بیوپسی را انجام می دهد تا وجود بدخیمی را بررسی کند.
- پرکاری تیروئید: این شرایطی است که تیروئید شما بیش از حد فعال باشد و بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند. پرکاری تیروئید با تجویز تست هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH) تشخیص داده می شود. آزمایش های تیروکسین(T4)و تریودوتیرونین ( (T3نیز ممکن است تجویزشوند.
- ساركوئیدوز: این بیماری نادر است كه در آن توده های كوچك سلولهای التهابی در قسمتهای مختلف بدن شما رشد می كنند. تشخیص آن دشوار است و تعداد بیشماری از تست ها وجود دارد- از معاینه جسمی، اشعه X قفسه سینه گرفته تا سی تی اسکن – که پزشک شما در صورت وجود احتمال سارکوئیدوز می تواند تجویز دهد.
- مصرف بیش از حد ویتامینD
پایین بودن سطح کلسیم کل طبیعی می تواند نشانگر وجود هر یک از این شرایط باشد:
- هیپوپاراتیروئیدیسم: هیپوپاراتیروئیدیسمیکی از شایع ترین دلایل سطح کلسیم است و هنگامی ایجاد می شود که غدد پاراتیروئید به خوبی کار نکند و به اندازه کافیهورمونهای پاراتیروئید (یا اصلاً) تولید نکند. اگر پزشک شما مشکوک باشد که این مورد وجود دارد، وی آزمایشخون را برای بررسی میزان فسفر و هورمون پاراتیروئید شما تجویز میشود.
- بیماری کلیه: اگر پزشک شما مشکوک است که شما مبتلا به بیماری کلیوی هستید، وی آزمایش خون به نام تست عملکرد گلومرولی تخمین زده شده (EGFR ) را برای بررسی میزان عملکرد کلیه های شما تجویز خواهد کرد.
- پانکراتیت حاد: این وضعیتی است که پانکراس قبل از بهبودی ناگهان دچار التهاب می شود. برای تشخیص پانکراسیت حاد، پزشک معالج شما را آزمایش می کند تا میزان منیزیم ، پتاسیم ، سدیم ، قند و چربی خون شما را اندازه گیری کند.
- سطح پروتئین کم: نتیجه کلسیم کل می تواند به معنای کمبود پروتئین به خصوص پروتئین آلبومین باشد. سطح پایین آلبومین می تواند نشان دهنده بیماری کبد و سایر شرایط جدی باشد. به همین دلیل، پزشک شما ممکن است آزمایش خون آلبومین را انجام دهد تا بررسی کند که سطح آلبومین شما در واقع چیست.
- کمبود منیزیم: برای تأیید تشخیص این بیماری، پزشک شما احتمالاً یک آزمایش خون با اندازه گیری میزان منیزیم شما تجویز خواهد کرد. این آزمایش معمولاً در یک تست پانل متابولیک اساسی انجام می شود.
- کمبود ویتامین D
باید توجه داشته باشید که داشتن نتیجه آزمایش کلسیم خارج از محدوده طبیعی به معنای داشتن شرایط حاد پزشکی نیست. شما باید کاملاً با پزشکتان مشورت کنید که نتایج شما به چه معناست و آنچه ممکن است نشان دهنده آن باشد، نیست.
آزمایش های کلسیم به همراه نتایج دیگر آزمایشات و علائم شما (در صورت وجود) منجر می شود که پزشک شما هرگونه بیماری اساسی را تشخیص دهد.
اگر تحت آزمایش کلسیم کل قرار گرفتید تا وضعیتی را که قبلاً تشخیص داده شده، کنترل کنید، باید از پزشک خود بپرسید که نتایج آزمایش نشانگر این است: آیا وضعیت شما بهتر شده است یا بدتر می شود؟ آیا شما نیاز به اضافه کردن مراحل یا داروهای بیشتری به برنامه درمانی خود دارید؟ همچنین آیا شما نیاز دارید که این آزمایش را در فواصل منظم انجام دهیدیا خیر.
