سنگ مثانه: درد، علائم، درمان و موارد دیگر

سنگ مثانه چیست؟

سنگ‌ های مثانه زمانی تشکیل می‌شوند که ادرار برای طولانی مدت در مثانه مانده و باقی ماندن ادرار در مثانه موجب غلیظ شدن آن گردیده و از همین رو مواد معدنی موجود در ادرار سخت می‌شوند و بلورهایی را تشکیل می‌دهند که به آن سنگ مثانه گفته می‌شود. این فرآیند زمانی ایجاد می‌شود که مثانه قادر به تخلیه کامل ادرار نباشد.

بیش از ۹۰ درصد ادرار شما آب است. بقیه حاوی مواد معدنی مانند نمک و مواد زائد مانند پروتئین هستند. رنگ ادرار غلیظ بسته به نوع مواد زائد و مواد معدنی موجود در آن می تواند از کهربایی تیره تا قهوه ای متفاوت باشد.

ادرار غلیظ اغلب نتیجه کم آبی بدن یا ناتوانی در تخلیه کامل مثانه است. این ممکن است به دلیل بزرگ شدن پروستات ، مشکلات مثانه یا عفونت های دستگاه ادراری  باشد. در صورت عدم درمان، سنگ مثانه می تواند منجر به عفونت و سایر عوارض شود.

علائم سنگ مثانه چیست؟

علائم معمول سنگ مثانه عبارتند از:

• ادرار مکرر شبانه یا ناکچوریا
• درد زیر شکم
• احساس سوزش یا درد در مجرای ادرار هنگام ادرار کردن
• ادرار خونی یا هماچوری
• ادرار کدر
• بی اختیاری یا ناتوانی در کنترل ادرار

چه کسانی در معرض خطر سنگ مثانه هستند؟

اکثر افرادی که به سنگ مثانه مبتلا می شوند مردان هستند. به ویژه مردان مسن با مشکلات پروستات. مردان در دهه ۸۰ زندگی خود در معرض خطر بسیار بیشتری نسبت به مردان جوان هستند. با این حال، حتی مردان ۳۰ ساله که در کشورهای صنعتی زندگی می کنند نیز می توانند سنگ ایجاد کنند. افراد در این مناطق به احتمال زیاد رژیم های غذایی پر چربی و قند دارند.

کودکانی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند نیز مستعد ابتلا به سنگ مثانه هستند. آنها اغلب به آب کافی برای هیدراته ماندن دسترسی ندارند و رژیم غذایی آنها ضعیف است.

علت ایجاد سنگ مثانه چیست؟

تشکیل سنگ مثانه ممکن است یک علامت ثانویه از یک مشکل زمینه ای دستگاه ادراری باشد. شرایطی که ممکن است در ایجاد سنگ مثانه نقش داشته باشد عبارتند از:

عفونت

باکتری ها و سایر ارگانیسم ها می توانند باعث عفونت مثانه یا التهاب مثانه شوند. عفونت های مجاری ادراری یکی از علل شایع سنگ مثانه است.

اگرچه مردان بیشتر دچار سنگ مثانه می شوند، اما زنان بیشتر از مردان دچار عفونت مثانه می شوند. زنان مجرای ادراری کوتاه تری دارند و بنابراین مسیر کوتاه تری برای ورود باکتری ها به مثانه وجود دارد.

مجرای ادرار آسیب دیده

مجرای ادرار شما ممکن است در اثر بیماری یا ضربه آسیب دیده یا معیوب گردد. همچنین ممکن است به دلیل عفونت تنگ شود و جریان ادرار خروجی از بدن شما را مسدود کند.

بزرگ شدن غده پروستات

غده پروستات شما مجرای ادراری شما را احاطه کرده است و لوله نازکی ادرار را از مثانه در هنگام ادرار منتقل می کند. هنگامی که غده پروستات بزرگ می شود، می تواند به مجرای ادرار فشار بیاورد و در ادرار اختلال ایجاد کند.

مثانه نوروژنیک

مثانه نوروژنیک یا مثانه عصبی وضعیتی است که بر اعصابی که پیام‌ها را از مغز به عضلات مثانه منتقل می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. ضربه یا آسیب به این اعصاب ممکن است مانع از این شود که مغز به ماهیچه های مثانه شما دستور دهد تا منقبض و منبسط شود تا ادرار کند. این می تواند باعث شود ادرار در مثانه شما باقی بماند و سنگ تشکیل دهد.

مثانه ضعیف

دیواره‌های مثانه ممکن است در برخی از نواحی ضعیف شوند و کیسه‌هایی تشکیل دهند که به بیرون برآمده می‌شوند. ادرار می تواند جمع آوری و در این کیسه ها ذخیره شود.

سنگ کلیه

سنگ‌های کوچک می‌توانند در کلیه‌ها تشکیل شوند و به سمت حالب‌ها حرکت کنند که این از طریق دو لوله که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌رسانند صورت می گیرد. این می تواند باعث مشکلات مثانه شود.

اگرچه سنگ های کلیه از نظر رشد متفاوت هستند، اما ممکن است زمانی که سنگ کلیه به مثانه می رسند به سنگ مثانه تبدیل شوند.

سنگ های کلیه کوچک ممکن است بدون درد از ادرار شما عبور کنند، اما برخی دیگر ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که باید توسط پزشک خارج شوند.

تشخیص سنگ مثانه

اگر دچار عوارض ادرار یا هر یک از علائم مرتبط با سنگ مثانه هستید، به پزشک خود مراجعه کنید. آنها به احتمال زیاد قبل از سایر آزمایشات تشخیصی یک معاینه فیزیکی به شما خواهند داد. اگر مرد هستید، ممکن است بدن شما برای مواردی از جمله اینکه آیا پروستات شما بزرگ شده است یا خیر نیز بررسی گردد.

آزمایش های تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آزمایش ادرار

آزمایش ادرار برای بررسی ادرار از نظر کریستالیزه شدن، عفونت و سایر ناهنجاری ها استفاده می شود.

سی تی اسکن اسپیرال

این نوع سی تی اسکن عوارض مثانه یا هر جای دیگری از بدن را بررسی می کند. این سریعتر و دقیق تر از سی تی اسکن کلاسیک است.

سونوگرافی

سونوگرافی لگن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می کند. این تصاویر به پزشک کمک می کند تا ببیند آیا سنگ در مثانه شما وجود دارد یا خیر.

اشعه ایکس و پیلوگرام داخل وریدی

اشعه ایکس داخل مثانه و بسیاری از ناهنجاری هایی که ممکن است وجود داشته باشد را نشان می دهد.

در طی پیلوگرام داخل وریدی، رنگی به رگ های شما تزریق می شود که از طریق رگ های خونی شما جریان می یابد تا زمانی که به مثانه شما برسد. رنگ هر گونه تشکیلات غیرعادی را برجسته می کند و سپس از نتایج برجسته شده اشعه ایکس گرفته می شود.

اشعه ایکس ممکن است تمام سنگ‌های مثانه را نشان ندهد و به همین دلیل، این آزمایش‌های تشخیصی در حال حاضر اغلب برای سنگ‌های مثانه استفاده نمی‌شوند.

درمان سنگ مثانه

اگر پزشک متوجه شود که شما سنگ مثانه دارید، ممکن است سیستولیتولاپاکسی یا جراحی بسته سنگ مثانه را انجام دهد. در این روش، از انرژی لیزر یا امواج اولتراسوند برای شکستن سنگ ها به قطعات کوچکتر برای برداشتن استفاده می شود.

اگر سنگ ها با این روش تجزیه نشوند، جراحی برداشتن ممکن است ضروری باشد.

جمع بندی

چشم انداز درمان سنگ مثانه مثبت است. پس از درمان، می توانید با نوشیدن آب فراوان (حداقل ۸ لیوان در روز) از مشکلات مثانه پیشگیری کنید. همچنین، به دنبال درمان فوری برای علائم عفونت دستگاه ادراری یا سایر بیماری های دستگاه ادراری باشید.

برگرفته از: Bladder Stones: Pain, Symptoms, Treatments, and More