کلیه نعل اسبی : علائم، علل و درمان آن چیست؟

کلیه نعل اسبی (همجوشی کلیه) زمانی است که فرد با کلیه ها به هم جوش خورده به دنیا می آید. هفت نفر از هر ده نفر مبتلا به این بیماری علائمی را تجربه می کنند که می تواند شامل درد شکم و حالت تهوع باشد. همچنین می تواند منجر به عوارضی شود که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

محققان مطمئن نیستند که چرا در برخی از نوزادان کلیه نعل اسبی ایجاد می شود. قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا وجود الکل در رحم ممکن است نقشی داشته باشد. همچنین در افراد مبتلا به اختلالات کروموزومی خاص بیشتر دیده می شود.

برخی افراد از داشتن کلیه نعل اسبی غافل هستند و علائمی ندارند. برخی دیگر ممکن است علائم یا عوارضی را ایجاد کنند که می تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد کلیه نعل اسبی، از جمله علائم، درمان، خطرات و تأثیر بر کیفیت زندگی، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

کلیه نعل اسبی چیست؟

کلیه نعل اسبی وضعیتی است که زمانی ایجاد می شود که جنین هنوز در داخل رحم در حال رشد است.

معمولاً دو کلیه مجزا در پایین شکم جنین تشکیل می شود. آنها به آرامی به سمت بالا حرکت می کنند تا موقعیت نهایی خود را در پشت بدن در دو طرف ستون فقرات، درست زیر دنده ها، بگیرند.

کلیه نعل اسبی یا همجوشی کلیه زمانی اتفاق می افتد که دو کلیه مجزا هنگام بالا آمدن از قسمت پایین شکم به هم می پیوندند. در ۹ مورد از ۱۰ مورد، کلیه ها در پایین به هم می پیوندند و شکل “U” را تشکیل می دهند.

همجوشی کلیه شایع ترین نوع مشکل کلیه به هم پیوسته و جوش خورده است، اما هنوز هم نسبتاً نادر است و تقریباً در ۱ نفر از هر ۵۰۰ نفر رخ می دهد.

کلیه معمولی چگونه عمل می کند؟

دستگاه ادراری سیستم زهکشی بدن است. شامل دو کلیه، دو حالب، یک مثانه و یک مجرای ادرار است.

کلیه های سالم شبانه روز برای پاکسازی خون ما کار می کنند. این ۲ اندام لوبیایی شکل در نزدیکی وسط پشت، درست زیر دنده ها یافت می شوند. یک کلیه در هر طرف ستون فقرات قرار دارد.

کلیه های ما فیلتر اصلی بدن ما هستند. آنها روزانه حدود ۱۵۰ لیتر خون را تمیز می کنند. هر روز با بیرون کشیدن آب اضافی و مواد زائد از خون، حدود ۱ تا ۲ لیتر ادرار تشکیل می دهند. ادرار به طور معمول از کلیه ها به سمت مثانه حرکت می کند و از طریق مجرای ادرار خارج می شود.

کلیه به عنوان یک فیلتر، بسیاری از چیزها را برای حفظ سلامت ما کنترل می کند:

• تعادل مایعات
• سطوح الکترولیت (به عنوان مثال، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، اسید)
• دفع مواد زائد به صورت ادرار
• تنظیم فشار خون و تعداد گلبول های قرمز

هنگامی که کلیه ها آسیب می بینند یا زمانی که تومور رشد می کند، ممکن است عملکرد خوبی نداشته باشند. در بیشتر موارد، برخی از آسیب ها مشکلات زیادی ایجاد نمی کنند. اما آسیب عمده ممکن است به درمان بیشتری مانند دیالیز نیاز داشته باشد.

همانطور که کودک در رحم مادر رشد می کند، کلیه ها ابتدا در پایین شکم کودک تشکیل می شوند. آنها به آرامی به سمت موقعیت نهایی خود در هر دو طرف ستون فقرات حرکت می کنند که رشد می کنند.

آیا کلیه نعل اسبی خطرناک است؟

کلیه نعل اسبی به خودی خود معمولاً خطرناک نیست. معمولاً بر نحوه عملکرد کلیه ها تأثیر نمی گذارد. با این حال، خطر عوارض خاصی را افزایش می دهد.

کلیه های به هم جوش خورده بیشتر از کلیه های جوش نخورده به سمت جلوی بدن قرار می گیرند که در صورت صدمه دیدن فرد، احتمال آسیب کلیه را بیشتر می کند.

موقعیت رگ های خونی نیز می تواند با کلیه های جوش نخورده متفاوت باشد. این به این معنی است که اگر فرد دچار حادثه شود، درمان کلیه دشوارتر است.

برای کاهش این خطرات، پزشک ممکن است توصیه کند:

• اجتناب از ورزش های تماسی
• انجام معاینات منظم
• آگاه کردن متخصصان پزشکی، معلمان و بستگان از این وضعیت

علت ایجاد کلیه نعل اسبی چیست؟

پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد کلیه نعل اسبی می شود، اما به نظر می رسد عوامل خاصی این خطر را افزایش می دهند.

افراد مبتلا به برخی اختلالات کروموزومی شانس بیشتری برای داشتن کلیه نعل اسبی دارند. این اختلالات عبارتند از:

• سندرم ادواردز
• سندرم ترنر
• سندرم داون

با این حال، داشتن کلیه نعل اسبی لزوماً به این معنی نیست که فرد دارای ناهنجاری کروموزومی است. سایر عواملی که دانشمندان با کلیه نعل اسبی مرتبط می دانند عبارتند از:

• مصرف الکل در دوران بارداری
• عدم کنترل قند خون به دلیل دیابت
• قرار گرفتن در معرض برخی از داروها در دوران بارداری مانند تالیدومید

پزشکان دیگر تالیدومید را به افراد باردار نمی دهند، اما برخی از افرادی که تحت تأثیر این دارو قرار دارند، هنوز زنده مانده اند.

علائم کلیه نعل اسبی

تا ۷ نفر از هر ۱۰ کودک و بزرگسال مبتلا به این ناهنجاری دارای علائم هستند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در ناحیه شکم
• حالت تهوع
• سنگ کلیه
• عفونت های دستگاه ادراری

کلیه های نعل اسبی بسیار بیشتر از سایر انواع کلیه های غیر طبیعی علائم دارند.

سرطان کلیه در کودکان نادر است، اما احتمال بروز تومورهای سرطانی در کلیه های نعل اسبی بیشتر از کلیه های طبیعی است. برخی از علائم تومور کلیه عبارتند از:

• خون در ادرار (هماچوری)
• توده در شکم
• درد پهلو

تشخیص

اغلب، پزشکان کلیه های نعل اسبی را در حین درمان سایر بیماری ها یا هنگام جستجوی علت علائمی که قبلاً ذکر شد، آنها را بیابد. این آزمایش های تصویربرداری می تواند به پزشک شما کمک کند تا کلیه نعل اسبی را پیدا کند:

• سونوگرافی
• پیلوگرام داخل وریدی (IVP)
• سیستورتروگرام ادراری (VCUG)
• اسکن رادیونوکلئید
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

پزشک همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی میزان عملکرد کلیه (کلیه ها) تجویز کند.

عوارض کلیه نعل اسبی

بسیاری از افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی زندگی کامل و فعالی دارند. با این حال، شکل غیر معمول و محل قرارگیری کلیه نعل اسبی می تواند در عملکرد طبیعی ساختارهای آناتومیک مجاور اختلال ایجاد کند. به این ترتیب، این وضعیت خطر عوارض خاص را افزایش می دهد. این شامل:

• ریفلاکس مثانه، که زمانی است که ادرار از مثانه به سمت عقب و به کلیه ها جریان می یابد.
• انسداد محل اتصال حالب لگنی، زمانی که زهکشی کلیه و ادرار تا حدی مسدود می شود.
• هیدرونفروز، زمانی است که کلیه ها به دلیل تجمع ادرار در داخل متورم می شوند
• بیماری کلیه پلی کیستیک، زمانی که کیست های خوش خیم و غیرسرطانی در کلیه ها تشکیل می شود
• پرفشاری کلیه، زمانی که شریان های حامل خون به کلیه ها باریک می شوند و باعث فشار خون بالا می شوند.
• سرطان کلیه

اگرچه سرطان کلیه در افراد مبتلا به همجوشی کلیه بیشتر است، اما محققان تخمین می زنند که از هر ۱۰۰.۰۰۰ نفر مبتلا به کلیه نعل اسبی تنها ۵.۲ نفر به این عارضه مبتلا می شوند.

پزشکان ممکن است این مشکلات را با استفاده از داروها یا جراحی درمان کنند.

درمان کلیه نعل اسبی

در صورت عدم وجود علائم ممکن است نیازی به درمان نباشد. هیچ درمانی برای کلیه نعل اسبی وجود ندارد، اما علائم در صورت ایجاد مشکل قابل درمان هستند.

انسداد جریان ادرار و حرکت جریان ادرار به سمت عقب از مثانه (ریفلاکس مثانه) در بیماران مبتلا به کلیه نعل اسبی بسیار شایع است. این هر دو را می توان با جراحی برطرف کرد.

کلیه نعل اسبی بیشتر از یک کلیه معمولی پایین تر و بسیار نزدیکتر به جلوی بدن قرار می گیرد. همچنین در هنگام ضربه به شکم بیشتر از کلیه معمولی آسیب می بیند. رعایت نکات ایمنی و آگاه سازی دیگران از این موضوع اجازه می دهد تا از احتمال آسیب بیشتر کلیه جلوگیری گردد. کودکان مبتلا به کلیه نعل اسبی باید از ورزش های تماسی اجتناب کنند.

بعد از درمان

کلیه های نعل اسبی می توانند مانند هر کلیه معمولی مسدود شوند. جراحی برای رفع انسداد یا سنگ کلیه در حالب معمولا موفقیت آمیز است.

اگر تنها شکایت از کلیه نعل اسبی درد باشد، جراحی اغلب درد را کاهش نمی دهد.

سوالات متداول

در زیر به برخی از سوالات متداول در مورد کلیه نعل اسبی پاسخ داده شده است.

آیا کلیه نعل اسبی روی امید به زندگی تأثیر می گذارد؟

برای اکثر مردم، کلیه نعل اسبی مشکلات سلامتی جدی ایجاد نمی کند و بنابراین بر امید به زندگی آنها تأثیر نمی گذارد.

افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری های دیگر مانند سرطان کلیه هستند، اما این موضوع هنوز در بین این گروه غیرمعمول است.

آیا افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی می توانند الکل مصرف کنند؟

در بیشتر افراد، خوردن یک یا دو نوشابه گهگاهی مضر نیست. با این حال، نوشیدن الکل مستلزم این است که کلیه‌ها سخت‌تر کار کنند، بنابراین نوشیدن منظم و بیش از حد الکل می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن مشکلات سلامت کلیه شود.

علاوه بر این، برخی از داروهای کلیه نعل اسبی ممکن است با الکل تداخل داشته باشند. افرادی که دارو مصرف می کنند باید همیشه در مورد تداخلات احتمالی با پزشک خود صحبت کنند.

آیا افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند؟

پزشکان رژیم غذایی خاصی را برای افراد مبتلا به کلیه نعل اسبی توصیه نمی کنند، اما از آنجایی که رژیم غذایی به طور کلی بر سلامت کلیه ها تأثیر می گذارد، توصیه می شود از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید.

عناصر اصلی یک رژیم غذایی سالم عبارتند از:

• انواع سبزیجات و میوه ها
• غلات، به خصوص غلات کامل
• لبنیات و جایگزین های لبنی غنی شده با پایه گیاهی
• پروتئین، مانند گوشت بدون چربی، مرغ، تخم مرغ، غذاهای دریایی، لوبیا، نخود، عدس، آجیل، دانه ها و سویا
• چربی های سالم، مانند چربی های ماهی های روغنی و آجیل

قندهای اضافه شده، چربی اشباع شده، سدیم و الکل را محدود کنید.

برگرفته از : Horseshoe kidney: Signs, causes, and more