درمان جایگزینی با تستسترون (TRT) چیست؟

درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) چیست؟

هنگام صحبت در مورد هورمون درمانی و درمان جایگزینی تستوسترون ، سردرگمی زیادی ایجاد می شود. چه زمانی به این درمان نیاز است؟ آیا ایمن است؟ چه خطراتی دارد و احتمالا مهمتر از آن، آیا مزایای آن می تواند از عوارض جانبی احتمالی بالاتر باشد؟

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است درمان جایگزینی تستوسترون بر روی بیمار عملی شود. با این حال، این هورمون درمانی مناسب همه نیست.

تستسترون چیست؟

تستسترون یک هورمون جنسی مردانه است و در درجه اول در بیضه ها تولید می شود (اگرچه مقدار بسیار کمی نیز از غدد فوق کلیوی حاصل می شود). تستسترون مسئول توسعه خصوصیات جنسی اصلی است: دستگاه تناسلی مرد. همچنین مسئولیت خصوصیات جنسی ثانویه از جمله حجم عضله، صدای عمیق و الگوی مو را بر عهده دارد.

تستسترون به تنظیم سایر عوامل جسمی که بر خلق و خو و میزان انرژی تأثیر می گذارد و از سلامت قلب محافظت می کند کمک می کند. همچنین وظیفه حفظ انگیزه و میل جنسی را بر عهده دارد. تستسترون بر روی موارد زیر تأثیر می گذارد:

• محافظت از قلب و عروق
• تولید گلبولهای قرمز
• خلق و خوی و احساس کلی بهتر زیستن
• نشاط (سطح انرژی)
• تراکم و قدرت استخوان
• تولید اسپرم

چه شرایطی باعث پایین آمدن تستسترون می شود؟

شرایطی وجود دارد که می تواند سطح پایین تستسترون را ایجاد کند، که شامل موارد زیر است:

• هیپوگنادیسم اولیه (وقتی بیضه به درستی عمل نمی کند)
• هیپوگنادیسم ثانویه (هنگامی که تولید تستسترون به دلیل تومور غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس سرکوب می شود)
• سرطان (سرطان بیضه ، سرطان پروستات یا سرطان پستان مرد)
• ارکیدکتومی دو طرفه (برداشتن هر دو بیضه به دلیل سرطان یا شرایط دیگر مانند پیچ خوردگی بیضه)
• صدمات به بیضه ها
• بلوغ تاخیری
• روند طبیعی پیری

جایگزینی تستسترون (تستوسترون درمانی)

درمان جایگزینی تستسترون، فرآیند جایگزینی تستسترون است که در نتیجه آسیب ، بیماری در بدو تولد و یا بیماری که باعث پایین آمدن سطح تستسترون می شود، استفاده می شود. همچنین می توان سطح تستسترون را که در نتیجه ارکیکتومی (از بین بردن یک یا هر دو بیضه) کاهش یافته است جایگزین کرد.

انواع روش های تستسترون درمانی

گزینه های مختلفی برای استفاده از درمان جایگزینی هورمونی وجود دارد.

ترنس درمال یا تکه ها (Transdermal )

بدن قادر به جذب تستسترون از طریق ترنس درمال و یا تکه هایی است که استفاده از آن نیز بسیار آسان است. اما ممکن است باعث سوزش پوست شود و باید هر روز چندین بار استفاده شود.

ژل های موضعی

ژل ها قابل استفاده هستند، اما باید اقدامات احتیاطی صورت گیرد تا مطمئن شوید پوستی که در معرض ژل تستوسترون درمانی قرار گرفته است، ناخواسته روی سایر قسمتهای بدن مالیده نشود. ژل جدیدی موجود است که خطر تماس با سایرقسمت ها را از بین می برد.

باکال پچ

این نوع پچ روزانه دو بار روی لثه ها قرار می گیرد. استفاده از آن مناسب است اما ممکن است باعث تحریک لثه شود.

تزریق

تزریق هر ۲ تا ۱۰ هفته یکبار (بسته به تجویز پزشک) انجام می شود. تزریق ارزان ترین گزینه است، اما همان سطح از پوشش مداوم را در مقایسه با روش های دیگر فراهم نمی کند.

زیر پوستی

این روش شامل گلوله هایی است که هر سه تا شش ماه یکبار در زیر پوست قرار می گیرند. پس از تجویز آنها، گلوله ها به حداقل میزان نگهداری و دوام دوز سطح بالا احتیاج دارند. با این حال، هر بار که دوز جدید لازم است، نیاز به جراحی جزئی دارند.

هیپوگنادیسم چیست؟

هیپوگنادیسم وضعیتی است که در آن بیضه ها تستسترون کافی، اسپرم یا هر دو را تولید نمی کنند. طبق یک مطالعه، ۲۰ درصد از مردان بالای ۶۰ سال، ۳۰ درصد از مردان بالای ۷۰ سال و ۵۰ درصد از مردان بالای ۸۰ سال دچار کم کاری هیپوگنادیسم هستند. ممکن است فرد با بیماری هیپوگنادیسم متولد شود، یا ممکن است بعداً در زندگی به آن مبتلا شود.

علائم هیپوگنادیسم

علائم هیپوگنادیسم در مردان بالغ ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اختلال نعوظ
• ناباروری
• مشکل تمرکز
• خستگی
• کاهش رشد مو و بدن
• کاهش توده عضلانی
• توسعه بافت سینه (ژنیکوماستی)
• از دست دادن توده استخوانی (پوکی استخوان)

درمان هیپوگنادیسم با تستوسترون درمانی

درمان جایگزینی تستسترون برای مردان با سطح تستسترون پایین و علائم کمبود هیپوگنادیسم ، گزینه درمانی متداول است. هورمون درمانی می تواند نتایج بسیار مثبتی را به بار آورد و حتی باعث می شود فرد ویژگی های مردانه ای را که به دلیل تولید تستسترون کم از دست داده است بازیابی کند.

با این حال، ایمنی استفاده طولانی مدت از تستوسترون درمانی برای مبتلایان به هیپوگنادیسم به خوبی ثابت نشده است ، زیرا فاقد داده های تحقیقات بالینی است.

موارد منع استفاده از جایگزینی با تستسترون

درمان جایگزینی با تستوسترون ممکن است درشرایطی مانند موارد زیر توصیه نشود:

• سرطان پروستات (اما ممکن است فرد پس از اتمام درمان موفق سرطان پروستات کاندید شود)
• سرطان پستان مرد
• آپنه خواب
• علائم مجاری ادراری (مانند فوریتیا فراوانیادرار، همراه با پروستات بزرگ شده)
• نارسایی احتقانی قلب
• تعداد بالای گلبول های قرمز خون
• تستوسترون کم ناشی از پیری

تستسترون و پیری

سطح تستسترون با افزایش سن، از حدود ۳۰ سالگی به طور طبیعی کاهش می یابد و در طول زندگی رو به کاهش است. اگرچه درمان جایگزینی هورمونی به یک روش درمانی رایج تبدیل شده است، بسیاری از متخصصان این روش درمانی را برای علائم مرتبط با سن توصیه نمی کنند.

اصلی ترین عوارض جانبی جایگزینی تستسترون طولانی مدت،از جمله افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی است.

یکی دیگر از عواملی که در تجویز تستوسترون درمانی به مردان سالخورده مسئله ای بحث برانگیز را ایجاد می کند این است که به محض شروع مصرف آن، ساخت تستسترون توسط بدن متوقف می شود. این باعث می شود فرد به مصرف طولانی مدت جایگزینی هورمون وابسته باشد.

علائم تستسترون کم مرتبط به سن

به دلیل پیری، سطح تستسترون بطور طبیعی کاهش می یابد. چندین تغییر طبیعی وجود دارد که ممکن است رخ دهد، از جمله بی خوابی (یا سایر اختلالات خواب)، کاهش میل جنسی ، افزایش چربی بدن، کاهش حجم عضلات، کاهش انگیزه و سطح اعتماد به نفس.

عوارض درمان جایگزینی با تستسترون

عوارض کوتاه مدت درمان جایگزینی هورمونی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پوست آکنه دار یا روغنی
• تورم یا حساسیت سینه ها
• تورم قوزک پا (احتباس ادرار)
• کاهش جریان یا دفعات ادرار
• تعداد زیاد سلولهای خون (که می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد)
• آپنه خواب یا بدتر شدن آپنه خواب (مشکل در تنفس هنگام خواب)
• کوچک شدن بیضه ها
• ریزش مو
• نوسانات خلقی
• افزایش پرخاشگری و تحریک پذیری
• تغییر در سطح کلسترول
• کاهش تعداد اسپرم (که ممکن است بر باروری تأثیر منفی بگذارد)

اثرات جانبی طولانی مدت هورمون درمانی به نظر می رسد که بیشتر مشکل ساز هستند، از جمله خطر ابتلا به:

• مشکلات قلبی و عروقی (سکته مغزی و حمله قلبی)
• مسمومیت کبدی (برای مسیرهای تجویز مدیریتی مانند لکه ها)
• افزایش خطر مرگ ناشی از حمله قلبی
• پلی سیتمی (افزایش غلظت هموگلوبین نسبت به افزایش گلبول های قرمز)
• بدتر شدن علائم ادرار
• شکستگی لگن (از پوکی استخوان)
• رشد احتمالی سلولهای سرطانی پروستات

توصیه های مهم

برخی توصیه های مهم وجود دارد که افراد دریافت کننده تستوسترون باید اقدامات احتیاطی را پیش بگیرند.

• باید آزمایش منظم تراکم استخوان انجام شود (برای رد پوکی استخوان). تست PSA در سطح A نیز مفید است – این یک آزمایش آزمایشگاهی برای اندازه گیری خطر ابتلا به سرطان پروستات است.
• آزمایش های منظم آزمایشگاهی برای بررسی سطح تستسترون ، آنزیم های کبدی و میزان هماتوکریت نیز مهم هستند.
• علاوه بر این، مهم است که هر سه تا شش ماه یکبار معاینه بدنی انجام دهید تا فشار خون را ارزیابی کرده و سایر علائم یا عوارض جانبی مانند بی خوابی را بررسی کنید.

چه موقع به دنبال مراقبت برویم؟

در صورت بروز عوارض جانبی جدی بلافاصله نیاز به مراقبت های پزشکی فوری وجود دارد و این شامل علائم یک بیماری قلبی عروقی است.

علائمی را که باید به دنبال مراقبت پزشکی باشید، عبارتند از:

• شما درد قفسه سینه را تجربه می کنید.
• تنگی نفس دارید یا در تنفس مشکل دارید.
• در یک طرف بدن احساس ضعف می کنید.
• گفتار شما کمرنگ و ضعیف گردیده است.

اثربخشی جایگزینی با تستسترون

بسیاری از عوارض جانبی درمان جایگزینی هورمونی قبل از شروع مصرف تستسترون باید مورد توجه جدی قرار گیرد. متأسفانه، تحقیقات محدودی در مورد ایمنی طولانی مدت درمان جایگزینی با تستوسترون وجود دارد. برخی از مطالعات خطرات جدی را که با تستوسترون درمانی مرتبط است – خصوصاً با استفاده طولانی مدت – کشف کرده اند.

برخی از یافته های قابل توجه از مطالعات در مورد درمان تستوسترون شامل موارد زیر است:

• محققین دریافته اند که تستسترون ۱۲ درصد اندازه پروستات را افزایش می دهد.
• هیچ ارتباطی بین سطح تستسترون و پیشرفت سرطان پروستات کشف نشده است.
• در مطالعه ای که شامل ۳۱۲ مرد مبتلا به کمبود فشار خون بود، آزمایش جایگزینی تستسترون نمرات علائم پروستات را بدتر نکرد و همچنین بر علائم پایین ادرار (مانند حداکثر سرعت جریان ادرار) تأثیر منفی نگذاشت.
• یک مطالعه نشان داد که مردانی که تستوسترون مصرف می کنند ، در مقایسه با افرادی که مصرف نمی کنند، ۳۰ درصد بیشتر از مرگ، حمله قلبی یا سکته مغزی داشتند.
• بسیاری از متخصصان احساس می کنند که پلی سیتمی (شرایطی که گلبول های قرمز خون بالا می رود) یک عارضه جانبی مشترک هورمون درمانی است.
• پیشرفت سرطان پستان مرد به عنوان یک عارضه جانبی احتمالی درمان جایگزینی با تستوسترون ذکر شده است، اگرچه برای تعیین اینکه آیا در واقع پیوندی بین این دو وجود دارد، مطالعات بیشتری لازم است.
• این یافته های تحقیقی به دلیل اینکه نیاز به تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی اثرات جانبی طولانی مدت هورمون درمانی دارند، باید در حد اعتدال گرفته شوند.

جمع بندی

مزایای مثبت بسیاری از درمان جایگزینی تستسترون وجود دارد که ممکن است کیفیت کلی زندگی را برای کسانی که سطح تستسترون پایینی دارند، بالا ببرد. قبل از استفاده از تستوسترون درمانی ، مهم است که تمام جوانب و مزایای استفاده ایمن و موثر آن را بررسی کنید. در برخی موارد، مزایای درمان جایگزینی تستسترون ممکن است از خطرات بالاتر باشد.

انجام یک گفتگوی دقیق با پزشک قبل از تصمیم گیری در مورد درمان جایگزینی تستوسترون اولین گام مهم است. بخاطر داشته باشید که اگرچه این روش با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات، بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) ، پلی سیتمی و آپنه خواب مرتبط است، اما شواهد کافی برای ارتباط با هر یک از این خطرات بالقوه قابل توجه نیست.

با نظارت صحیح توسط دکتر اورولوژیست ، از جمله سابقه دقیق سلامتی، ویزیت های منظم در مطب و بررسی های مکرر آزمایشگاه، درمان جایگزینی هورمونی ممکن است یک درمان ایمن و موثر برای برخی از افراد با سطح تستوسترون پایین باشد.