ناباروری یا نازایی زنان ، علل ، تشخیص و درمان آن

هر آنچه باید در مورد ناباروری یا نازایی زنان بدانید!

تعریف ناباروری زنان

تشخیص ناباروری به این معنی است که پس از یک سال تلاش نتوانسته اید باردار شوید. اگر زنی بالای ۳۵ سال هستید، ناباروری به این معنی است که پس از ۶ ماه تلاش نتوانسته اید باردار شوید.

زنانی که قادر به باردار شدن هستند اما نمی توانند حاملگی را به پایان برسانند ، نیز ممکن است به ناباروری مبتلا شوند.

زنی که هرگز نتوانسته باردار شود، دارای ناباروری اولیه تشخیص داده می شود. زنی که حداقل یک بار بارداری موفقی در گذشته داشته باشد اما مجددا قادر به باروری نیست، ناباروری ثانویه تشخیص داده می شود.

ناباروری فقط مشکل یک زن نیست. مردان نیز ممکن است نابارور باشند. در واقع، زنان و مردان به یک اندازه احتمال دارد که مشکلات باروری داشته باشند.

بر اساس گزارش دفتر سلامت زنان، حدود یک سوم موارد ناباروری را می توان به ناباروری زنان نسبت داد، در حالی که یک سوم موارد دیگر به ناباروری مردان مرتبط است.

یک سوم موارد باقیمانده ممکن است ناشی از ترکیبی از ناباروری مردانه و زنانه باشد، یا ممکن است علت مشخصی نداشته باشند.

علل ناباروری زنان

ناباروری زنان می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که فرآیندهای بیولوژیکی زیر را تحت تأثیر قرار می دهند یا با آنها تداخل دارند:

• تخمک گذاری. زمانی که تخمک بالغ از تخمدان آزاد می شود.
• لقاح. زمانی اتفاق می افتد که اسپرم پس از عبور از دهانه رحم و رحم با تخمک در لوله فالوپ برخورد می کند.
• لانه گزینی. زمانی اتفاق می افتد که یک تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل می شود، جایی که می تواند رشد کند و به نوزاد تبدیل شود.

موارد مختلفی از جمله استرس، شرایط پزشکی، سبک زندگی و داروها وجود دارد که می توانند بر باروری تأثیر بگذارند. در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت.

عوامل خطر

عوامل خطر ناباروری زنان عبارتند از:

• افزایش سن
• سیگار کشیدن
• استفاده زیاد از الکل
• اضافه وزن، چاقی یا به طور قابل توجهی کمبود وزن
• داشتن برخی از عفونت های مقاربتی زنان که می تواند به سیستم تولید مثل آسیب برساند.

شرایط پزشکی

انواع شرایط پزشکی می تواند بر سیستم تناسلی زنان تأثیر بگذارد و باعث ناباروری در زنان شود.

برخی موارد عبارتند از:

• اختلالات تخمک گذاری، که می تواند ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا عدم تعادل هورمونی باشد.
• بیماری التهابی لگن
• اندومتریوز
• فیبروئید رحم
• نارسایی زودرس تخمدان
• جای زخم ناشی از جراحی قبلی

درمان ها و داروها

برخی از درمان ها و داروهایی که می توانند بر ناباروری زنان تأثیر بگذارند عبارتند از:

• شیمی درمانی یا پرتودرمانی
• استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی با دوز بالا مانند آسپرین و ایبوپروفن
• داروهای ضد روان پریشی
• مواد مخدر تفریحی مانند ماری جوانا و کوکائین

تشخیص ناباروری زنان

باروری زنان پس از ۳۰ سالگی شروع به کاهش می کند. زنان زیر ۳۵ سال باید پس از یک سال تلاش برای باردار شدن به پزشک مراجعه کنند در حالی که زنان ۳۵ سال و بالاتر باید پس از ۶ ماه تلاش به پزشک مراجعه کنند.

پزشک ابتدا سابقه پزشکی شما را می گیرد. آنها در مورد وضعیت فعلی سلامتی شما، سابقه جنسی شما، و هر شرایط یا بیماری که می تواند به ناباروری کمک کند می پرسند.

سپس آنها ناحیه لگن شما را معاینه می کنند تا ناهنجاری هایی مانند فیبروم یا شرایطی مانند آندومتریوز یا PID را بررسی کنند.

پزشک شما می خواهد ببیند که آیا شما در حال تخمک گذاری هستید یا خیر. این را می توان با کیت تست تخمک گذاری در خانه یا از طریق آزمایش خون تعیین کرد.

همچنین ممکن است از سونوگرافی برای بررسی تخمدان ها و رحم استفاده شود.

سایر آزمایشات رایج برای زنان عبارتند از:

• هیستروسالپنگوگرافی که نوعی اشعه ایکس برای ارزیابی لوله های فالوپ و رحم است.
• لاپاراسکوپی که از دوربین برای بررسی اندام های داخلی استفاده می کند.
• آزمایش ذخیره تخمدان، که از ترکیبی از آزمایش‌های هورمونی برای تعیین پتانسیل یک زن برای باردار شدن استفاده می‌کند – آزمایش‌های مربوطه شامل آزمایش هورمون محرک فولیکول (FSH) است.

درمان ناباروری زنان

درمان ناباروری زنان همچنین می تواند شامل جراحی، دارو و کمک های باروری باشد. گاهی اوقات چندین نوع درمان برای کمک به رفع ناباروری زنان مورد نیاز است.

اگرچه گاهی اوقات می توان از جراحی برای درمان ناباروری زنان استفاده کرد، اما اکنون به دلیل پیشرفت در سایر درمان های ناباروری نادرتر شده است. جراحی می تواند باروری را با موارد زیر بهبود بخشد:

• اصلاح رحم با شکل غیر طبیعی
• رفع انسداد لوله های فالوپ
• از بین بردن فیبروم

کمک باروری می تواند شامل روش هایی مانند تلقیح داخل رحمی (IUI) و ART باشد. در طول IUI، میلیون ها اسپرم در نزدیکی زمان تخمک گذاری به رحم زن تزریق می شود.

IVF یا درمان لقاح آزمایشگاهی یکی از انواع ART است و شامل برداشتن تخمک هایی است که سپس با اسپرم مرد در آزمایشگاه بارور می شوند. پس از لقاح، جنین به داخل رحم بازگردانده می شود.

داروهایی که برای درمان ناباروری زنان استفاده می شوند مانند هورمون هایی عمل می کنند که به طور طبیعی در بدن وجود دارند تا تخمک گذاری را تشویق یا تنظیم کنند.

ناباروری و درمان های طبیعی

درمان های طبیعی می تواند شامل روش هایی مانند طب سوزنی و یوگا باشد.

یک بررسی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که حداقل ۲۹ درصد از زوج ها نوعی درمان طبیعی یا جایگزین ناباروری را به تنهایی یا مکمل درمان های سنتی امتحان کرده اند.

طب سوزنی

طب سوزنی شامل وارد کردن سوزن های کوچک و نازک در نقاط مختلف بدن است. اعتقاد بر این است که این نقاط می توانند به تحریک جریان انرژی بدن کمک کنند.

هیچ مدرک قطعی برای حمایت از طب سوزنی به عنوان درمان ناباروری وجود ندارد.

یک بررسی اخیر از آزمایش‌های بالینی متعدد شواهد محدودی را نشان داد که طب سوزنی می‌تواند تخمک‌گذاری و قاعدگی را در زنان مبتلا به PCOS بهبود بخشد.

یوگا

یوگا شامل حالات و تکنیک های تنفسی برای تقویت آرامش و کاهش سطح استرس است.

مطالعات در مورد یوگا به عنوان یک درمان ناباروری محدود است. با این حال، اعتقاد بر این است که تمرین یوگا می تواند در کاهش استرسی که می تواند با انجام درمان های باروری همراه باشد، مفید باشد.

ویتامین ها

ویتامین ها و مواد معدنی مختلف می توانند در تقویت باروری مفید باشند.

برخی از مواردی که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:

• فولات
• فلز روی
• ویتامین C
• ویتامین E
• آهن

همچنین می‌توانید مکمل‌های دیگری مانند پروبیوتیک‌ها را نیز در نظر بگیرید که می‌توانند هضم سالم را تقویت کرده و سلامت کلی را بهبود بخشند.

چای

انواع چای های مخصوص باروری به صورت تجاری برای خرید در دسترس هستند، اما آیا آنها عمل می کنند؟

تحقیقات در مورد اثرات این فرمولاسیون چای بر باروری بسیار محدود است. با این حال، یک بررسی اخیر نشان داد که ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در چای سبز ممکن است با بهبود پارامترهایی مانند تعداد و تحرک اسپرم به باروری کمک کند.

روغن ضروری

روغن‌های ضروری از گیاهان، معمولاً از ریشه، دانه‌ها یا برگ‌های آن‌ها به دست می‌آیند. آنها ممکن است در رایحه درمانی برای تقویت آرامش و کاهش سطح استرس استفاده شوند. رایحه درمانی می تواند شامل ماساژ، حمام کردن، یا سوزاندن روغن های ضروری باشد.

تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثراتی که روغن ضروری ممکن است بر باروری داشته باشند مورد نیاز است.

رژیم باروری

برای زنان، توصیه های غذایی تقویت کننده باروری با هدف بهبود ناباروری ناشی از مشکلات تخمک گذاری انجام می شود. بنابراین، آنها برای ناباروری که ناشی از شرایط فیزیکی مانند بلوک در لوله های فالوپ یا فیبروم های رحمی است، عمل نمی کنند.

برخی از توصیه های غذایی برای افزایش باروری عبارتند از:

• انتخاب عاقلانه کربوهیدرات ها با تمرکز بر غذاهای غنی از فیبر (مانند سبزیجات و غلات کامل) و در عین حال اجتناب از کربوهیدرات های تصفیه شده حاوی قند بالا
• اجتناب از چربی های ترانس، که در بسیاری از محصولات غذایی سرخ شده و فرآوری شده وجود دارد.
• برخی از پروتئین های حیوانی خود را با منابع پروتئین گیاهی جایگزین کنید.
• انتخاب لبنیات پرچرب (مانند شیر کامل) به جای محصولات کم چرب

پیروی از این توصیه ها و به طور کلی خوردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی نیز می تواند به مردان در بهبود سلامت اسپرم کمک کند.

اعمال تغییرات رژیم غذایی همراه با تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و تحرک بیشتر می تواند به تقویت باروری کمک کند.

چرخه باروری

زنان در زمان تخمک گذاری بیشترین شانس باروری را دارند. ردیابی تخمک گذاری و سپس تمرکز فعالیت جنسی در این زمان می تواند شانس باردار شدن شما را افزایش دهد.

تخمک گذاری یک روز در ماه اتفاق می افتد. در این زمان، تخمدان های شما یک تخمک بالغ آزاد می کنند که شروع به حرکت در لوله های فالوپ می کند. اگر تخمک در طول سفر خود با اسپرم مواجه شود، لقاح ممکن است رخ دهد.

اگر تخمک بارور نشود، در عرض ۲۴ ساعت پس از تخمک گذاری می میرد. با این حال، اسپرم می تواند تا پنج روز در بدن زن زندگی کند و شانس لقاح را افزایش دهد. به همین دلیل، شما در واقع برای حدود پنج تا شش روز از ماه قادر به باروری هستید.

تخمک گذاری هر ماه در زمان مشخصی اتفاق نمی افتد، بنابراین مهم است که علائم تخمک گذاری را بشناسید. این تغییرات می تواند شامل تغییرات بدنی مانند گرفتگی شکم و افزایش جزئی دمای بدن باشد.