واریکوسل ، علل ، علائم ، تشخیص و درمان آن چیست؟

هر آنچه درباره واریکوسل نیاز است تا بدانید!

واریکوسل چیست؟

واریکوسل یا واریس بیضه به بزرگ شدن وریدهای داخل کیسه بیضه می گویند که اکثراً در سمت چپ کیسه بیضه و بسیار بندرت در سمت راست کیسه بیضه یافت می شود، اما ممکن است در هر دو طرف کیسه بیضه نیز یافت شود.

واریس بیضه یا واریکوسل نسبتاً متداول است و در ۱۵٪ از مردان رخ می دهد. در حقیقت واریکوسل عامل اصلی ناباروری مردان است که در ۴۰٪ از مردان با تعداد کم اسپرم مشاهده می شود. همچنین در مردان ۱۵ تا ۲۵ ساله شایع تر می باشد.

واریکوسل معمولا در دوران بلوغ ایجاد می شود و بیشتر در سمت چپ کیسه بیضه دیده می شود. آناتومی سمت راست و چپ کیسه بیضه شما یکسان نیست و می تواند واریکوسل در هر دو طرف وجود داشته باشد، اما بسیار نادر است. همه نوع از واریکوسل بر تولید اسپرم تأثیر نمی گذارند.

این بیماری قابل درمان است و تا زمانی که سایر مشکلات و دلایل ناباروری برای زن یا مرد وجود نداشته باشد، باروری بدون درمان اضافی ممکن است. طبق یک بررسی که در سال ۲۰۱۶ منتشر گردید گفته شد که درمان واریکوسل در مردان با مشکلات باروری ، بسیار موثر است.

علائم واریکوسل

اکثر مردان تا زمانی که مشکلات باروری را تجربه نکنند از واریکوسل آگاه نیستند. نتیجه غیرطبیعی آنالیز مایع منی توسط معاینه فیزیکی پزشک پیگیری می شود و در این زمان ممکن است واریکوسل کشف شود.

با این حال ، برخی از مردان علائمی را علاوه بر ناباروری تجربه می کنند. علایم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس درد بیضه شدید: درد یا ناراحتی مبهم و دردناک هنگام ایستادن که در اواخر روز بیشتر محتمل است. دراز کشیدن اغلب درد بیضه را تسکین می دهد. (به خصوص بعد از ورزش)
• تورم یا توده بیضه بر روی سطح خارجی: اگر واریکوسل به اندازه کافی بزرگ باشد، ممکن است توده ای مانند “کیسه کرم مانند” در بالای بیضه قابل مشاهده باشد. واریکوسل کوچکتر ممکن است برای دیدن خیلی کوچک باشد، اما با لمس قابل توجه باشد.
• کوچکی قابل توجه یکی از بیضه ها از دیگری: بیضه آسیب دیده ممکن است به طور قابل توجهی کوچکتر از بیضه دیگر باشد.
  
• ناباروری: واریکوسل ممکن است منجر به مشکل در پدر شدن شود، اما همه واریکوسل ها باعث ناباروری نمی شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

ویزیت سالانه سلامتی پسران برای نظارت بر رشد و سلامت بیضه ها مهم است. مهم است که این قرارها را برنامه ریزی و نگه دارید. تعدادی از شرایط می تواند به درد، تورم یا توده در کیسه بیضه کمک کند. اگر هر یک از این موارد را تجربه کردید، برای تشخیص به موقع و دقیق به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص واریکوسل

واریکوسل را می توان در طی معاینه بدنی تشخیص داد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که بایستید و لخت شوید. هنگامی که ایستاده اید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک نفس عمیق بکشید، آن را نگه دارید و پایین بیاورید، مانند فشاری که در حین اجابت مزاج وجود دارد. این تکنیک می تواند بررسی را آسان تر کند. او سپس بدن شما را معاینه می کند. اگر واریکوسل وجود داشته باشد ، تحمل کردن وزن شما معمولاً باعث بزرگ شدن واریکوسل و آشکار شدن آن می شود.

همچنین واریکوسل ممکن است بدون نیاز به لخت شدن قابل رویت باشد. ممکن است پزشک در هنگام دراز کشیدن نیز شما را معاینه کند. واریکوسل هنگام قرار گرفتن در حالت افقی و دراز کشیدن بایستی ناپدید شود.

همچنین وجود واریکوسل ممکن است که در طی معاینه فیزیکی قابل توجه نباشد و فقط با استفاده از سونوگرافی کشف شود. با این حال واریکوسل به این اندازه کوچک و غیر قابل مشاهده، معمولاً درمان نمی شود، زیرا تحقیقات در این موارد ارتباطی با ناباروری پیدا نکرده است.

اگر معاینه بدنی فراگیر باشد یا اگر توده بیضه وجود دارد که به نظر نمی رسد واریکوسل باشد، پزشک شما ممکن است سونوگرافی از کیسه بیضه را تجویز نماید.

در حالی که واریکوسل معمولاً در مواقعی که درد و مشکلات ناباروری وجود نداشته باشد بی ضرر محسوب می شود، اما نبایستی تصور کنید که هر توده ای که در کیسه بیضه خود پیدا می کنید واریکوسل است. ممکن است این توده چیزی جدی تر باشد که نیاز به درمان فوری دارد.

واریکوسل و ناباروری

وجود واریکوسل با کاهش تعداد اسپرم ، افزایش در اسپرم آسیب دیده DNA ، مورفولوژی یا شکل ضعیف اسپرم و حرکت ضعیف اسپرم همراه است.

دقیقاً مشخص نیست که چرا واریکوسل باعث ناباروری می شود، اما نظریه هایی وجود دارد از جمله:

1. محبوب ترین نظریه این است که خون جمع شده در کیسه بیضه دمای کلی موجود دربیضه ها را بالا می برد. افزایش گرمای کیسه بیضه می تواند برای اسپرم ها مضر باشد.
2. نظریه دیگر این است که گردش خون ضعیف منجر به افزایش سطح سموم می شود که به نوبه خود منجر به ضعف سلامتی مایع منی می شود.
3. نظریه دیگر نشان می دهد که افزایش فشار اسکروتوم یا کیسه بیضه سلامتی مایع منی را آزار می دهد.
4. همچنین اکسیژن رسانی ضعیف بیضه ها نیز نظریه دیگری است.

دلایل بروز واریکوسل

بیضه ها خون غنی از اکسیژن را از دو شریان بیضه دریافت می کنند. یک شریان برای هر طرف کیسه بیضه. به طور مشابه، دو ورید بیضه نیز وجود دارد که خون تخلیه شده از اکسیژن را به سمت قلب برمی گرداند. در هر طرف کیسه بیضه، شبکه‌ای از سیاهرگ‌های کوچک (شبکه پامپینی‌فرم) خون فاقد اکسیژن را از بیضه به ورید اصلی بیضه منتقل می‌کند. واریکوسل بزرگ شدن شبکه پامپینی فرم است.

علت دقیق این بیماری ناشناخته است. یکی از عوامل مؤثر ممکن است عملکرد نادرست دریچه‌های داخل وریدها باشد که هدف آن حفظ حرکت خون در جهت درست است. همچنین، ورید بیضه سمت چپ مسیر کمی متفاوت از ورید راست را دنبال می کند. مسیری که احتمال بروز مشکل در جریان خون در سمت چپ را بیشتر می کند.

هنگامی که خون ضعیف شده از اکسیژن در شبکه وریدها نگه داشته می شود، آنها گشاد می شوند و واریکوسل را ایجاد می کنند.

عوامل خطر

به نظر نمی رسد که هیچ عامل خطر مهمی برای ایجاد واریکوسل وجود داشته باشد.

عوارض واریکوسل

ابتلا به واریکوسل می تواند تنظیم دمای بیضه ها را برای بدن دشوار کند. همچنین می تواند به استرس اکسیداتیو و تجمع سموم منجر گردد. این عوامل ممکن است به عوارض زیر کمک کنند:

• سلامتی و ضعف بیضه: برای پسرانی که در دوران بلوغ هستند، واریکوسل ممکن است رشد بیضه، تولید هورمون و سایر عوامل مرتبط با سلامت و عملکرد بیضه را محدود کند. برای مردان، واریکوسل ممکن است منجر به کوچک شدن تدریجی بیضه به دلیل از دست دادن بافت شود.
• ناباروری: واریکوسل لزوما باعث ناباروری نمی شود. تخمین زده می شود ۱۰ تا ۲۰ درصد از مردانی که مبتلا به واریکوسل تشخیص داده شده اند، برای داشتن فرزند مشکل دارند. در میان مردانی که مشکلات باروری دارند، حدود ۴۰ درصد مبتلا به واریکوسل هستند.

درمان واریکوسل

اینکه آیا واریکوسل را معالجه کنید یا نه ، به اندازه آن بستگی دارد. آیا وجود آن باعث درد در شما می شود و آیا عوامل ناباروری دیگری در بازی نقش دارند یا خیر. سن همسر شما نیز در نظر گرفته می شود، زیرا درمان به سرعت نتیجه نمی دهد.

اگر به عنوان مثال ، درمان IVF به دلیل ناباروری عامل زن ، مورد نیاز باشد، درمان برای ترمیم واریکوسل احتمالاً توصیه نمی شود.

اگر در تجزیه و تحلیل مایع منی شما اسپرم یافت نمی شود که به عنوان آزو اسپرمی شناخته می شود و آزو اسپرمی ناشی از انسداد در اندام تولید مثل مرد نیست ، درمان واریکوسل توصیه نمی گردد.

از طرف دیگر ، اگر هیچ عامل باروری دیگری در بازی وجود نداشته باشد و تعداد اسپرم شما نیز به طور غیر طبیعی کم باشد، درمان ممکن است گزینه خوبی برای شما باشد.

گزینه های درمانی واریکوسل شامل موارد زیر است:

عمل جراحي واریکوسل

هدف از جراحی ، بستن ورید آسیب دیده برای هدایت جریان خون به وریدهای سالم است. این امکان پذیر است، زیرا دو سیستم شریان و ورید دیگر گردش خون را به کیسه بیضه و از کیسه بیضه تامین می کنند.

نتایج درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بیضه آسیب دیده در نهایت ممکن است به اندازه مورد انتظار خود بازگردد.
• ممکن است تعداد اسپرم ها بهبود یابد و بی نظمی های اسپرم اصلاح شود.
• جراحی ممکن است باروری را بهبود بخشد یا کیفیت مایع منی را برای لقاح آزمایشگاهی بهبود بخشد.

روش های درمان جراحی واریکوسل یا واریکوسلکتومی عبارتند از:

واریکوسلکتومی میکروسکوپی

این عمل جراحی بسیار ماهرانه انجام می شود و به معنای این است که جراح یک برش کوچک در پایین کشاله ران ایجاد می کند. جراح با استفاده از یک میکروسکوپ قدرتمند، چندین ورید کوچک را شناسایی کرده و مسدود می کند و معمولاً ۲ تا ۳ ساعت طول می کشد. این روش جراحی دارای کمترین خطرات و کمترین زمان لازم برای بهبودی است.

واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی

در این روش حالت ترمیم از طریق شکم انجام می شود. جراح این عمل را با استفاده از دوربین فیلمبرداری و ابزارهای جراحی متصل به لوله هایی که از چند برش بسیار کوچک در قسمت تحتانی شکم عبور می کنند، انجام می دهد. از آنجایی که شبکه سیاهرگ ها در بالای کشاله ران پیچیده تر است، رگ های کمتری برای بستن وجود دارد. این روش معمولا ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می کشد. به دلیل افزایش خطر و زمان بهبودی طولانی تر، بندرت این روش انتخاب می شود.

درمان غیر جراحی

آمبولیزاسیون زیرپوستی

آمبولیزاسیون واریکوسل روش غیر جراحی و جایگزین سایر روش های جراحی واریکوسل است. در این روش، یک ورید اساساً با ایجاد یک سد کوچک مسدود می شود. یک پزشک متخصص تصویربرداری (رادیولوژیست) یک لوله کوچک را در رگ کشاله ران وارد می کند. یک بی‌حس کننده موضعی در محل تزریق استفاده می‌شود و ممکن است برای کاهش ناراحتی و کمک به آرامش به شما یک آرام‌بخش داده شود.

با استفاده از تصویربرداری روی مانیتور، لوله به محل درمان در کشاله ران هدایت می شود. رادیولوژیست سیم پیچ ها یا محلولی را آزاد می کند که باعث ایجاد اسکار می شود و در وریدهای بیضه انسداد ایجاد می کند. این روش حدود یک ساعت طول می کشد.

زمان این روش درمانی کوتاه است و فقط درد خفیف دارد. احتمالاً می‌توانید ظرف ۱ تا ۲ روز به سر کار خود بازگردید و بعد از حدود یک هفته ورزش را از سر بگیرید. از رادیولوژیست خود بپرسید که چه زمانی می توانید همه فعالیت ها را از سر بگیرید.

بهبودی پس از جراحی

درد ناشی از عمل جراحی عموماً خفیف است اما ممکن است چند روز یا چند هفته ادامه یابد. پزشک شما ممکن است برای مدت محدودی پس از جراحی داروی ضد درد تجویز کند. پس از آن، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که برای تسکین ناراحتی، داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید.

شما احتمالا می توانید حدود یک هفته پس از جراحی به سر کار خود بازگردید و حدود دو هفته پس از جراحی ورزش را از سر بگیرید. از جراح خود بپرسید که چه زمانی می توانید با خیال راحت به فعالیت های روزانه بازگردید یا چه زمانی می توانید رابطه جنسی داشته باشید.

جمع بندی

همه این درمان ها تا حدی خطر دارند. آمبولیزاسیون کمترین خطر و جراحی لاپاروسکوپی بیشترین خطر را به همراه دارد. مطمئن باشید که با پزشک اورولوژیست خود در مورد تمام مشکلات درمانی خود از جمله اطلاعات کامل در مورد خطرات ، میزان موفقیت و زمان بهبودی صحبت کنید.

میزان موفقیت در افراد مختلف متفاوت خواهد بود، اما برخی تحقیقات حاکی از بهبود در سلامت مایع منی در بیش از دو سوم بیماران است. همچنین ۳۰ تا ۵۰ درصد از زوج ها قادر خواهند بود به طور طبیعی بعد از عمل به باروری برسند.

البته توجه داشته باشید که با توجه به چرخه حیات مایع منی، سه تا چهار ماه بعد از جراحی و درمان طول می کشد تا سلامت مایع منی بهبود یابد. پزشک شما ممکن است تجزیه و تحلیل مایع منی را هر سه تا چهار ماه بعد از ترمیم انجام دهد تا ببیند آیا درمان واریکوسل واقعا موفق بوده است یا خیر.

بر گرفته از: Varicocele Symptoms, Infertility Causes, and Treatment